Ghanese spreekwoorden
Dit keer weer een gastcolumn, nu van de hand van Sofanne Ravensbergen, lid van het bestuur van Hand in Hand Nederland en van Het Netwerk dat PCC – Hand in Hand ondersteunt.
Mocht u wel eens eerder in Ghana geweest zijn, dan heeft u ongetwijfeld kennis gemaakt met de Ghanese spreekwoorden, uitspraken of adviezen. Het zijn eigenlijk een soort tegeltjeswijsheden. De Ghanese taal, Twi, is er vol van. Deze worden dan ook regelmatig op verschillende momenten toegepast, vaak als verwijzing naar een bepaalde situatie of als goed bedoeld advies.
Er is zelfs een tegeltjeswijsheid dat zegt: obanyansofoo yebu no be, yennka no asem – vertaald als; “tegen de wijzen praat je alleen maar in spreekwoorden”.
Het is jammer dat ik zelf geen Twi spreek want er is ongetwijfeld een wereld aan wijsheden waar ik geen weet van hebt. Ondanks dat heb ik tijdens mijn bezoeken in Ghana inmiddels een aantal tegeltjeswijsheden weten te verzamelen.
Eén van mijn favoriete is: this is Ghana for you.
Dit wordt gezegd op het moment dat er iets gebeurt dat karakteristiek is voor de Ghanese cultuur, zowel in positieve, maar vaak ook in negatieve zin.
Een andere favoriet van mij is: Bere te se anomaa, woankyere no na otu a, wonhu no bio – vertaald als – “tijd is als een vogel, als je hem niet vangt, zal hij wegvliegen en zie je hem nooit meer terug”. En zo is het maar net! Ook in PCC gaat de tijd hard!
Obi nnim obrempon ahyease – “niemand kent het begin van een groot man”
Het is een half jaar geleden dat Baffo met pensioen ging en Joe Emma, in samenwerking met de Support Group, de leiding van PCC heeft overgenomen. Natuurlijk een grote verandering voor iedereen, maar verandering geeft ook weer nieuwe energie. En dat geldt zeker voor Joe Emma!
Ooit begonnen als caregiver in PCC en nu Director!
Met veel vertrouwen, nieuwe ideeën, is hij aan deze grote taak begonnen en hebben wij hem de afgelopen maanden zien groeien in zijn rol. Hij vervult zijn rol met trots, spreekt toe waar nodig maar maakt ook plezier maakt met iedereen. Zelfs een klein dansje voor zijn huis tijdens discotijd hoort bij de ‘nieuwe’ Joe Emma (zie de bijgevoegde foto als bewijs).
Onder zijn motto: obi nnim a, obi kyere – vertaald als – “als iemand iets niet weet, leer je het hem of haar” – leert hij zelf elke dag en legt hij alles uit aan de Support Group en andere caregivers.
Naast zijn lerende houding, stimuleert hij iedereen om vragen te stellen, en dat is nog een hele uitdaging want het stellen van vragen is niet gebruikelijk in de Ghanese cultuur.. en dat terwijl er zelfs een tegeltjeswijsheid is voor het stellen van vragen: nea onnim no sua a ohue – vertaald als – “een kind dat vragen stelt, blijft niet dom”.
Dat het stellen van vragen lastig is, merken wij ook altijd in het training programma voor caregivers. Dit is een programma dat ontworpen is door onze autisme expert Sue Hatton. Het programma bestaat uit drie stappen wat in verschillende lessen is opgedeeld. De lessen behandelen verschillende onderwerpen om hen zo meer te leren over PCC en onze bewoners.
Er wordt door het trainingsteam veel geïnvesteerd in het stellen van vragen. In het begin gaat dit altijd een beetje lacherig, maar naarmate de steps vorderen komen ook langzaam de vragen.. en ervaart uiteindelijk iedereen dat het stellen van vragen ons wijzer maakt.
We hopen van harte dat Joe Emma, de Support Group en iedereen in PCC zich blijft ontwikkelen in hun taken. We zijn in ieder geval erg blij met de rol die Joe Emma op zich neemt en de veranderingen die wij zien.
We wensen hem en de Support Group veel succes en wijsheid toe en hopen dat zij veel steun mogen ervaren vanuit Europa en Ghana, want tenslotte geldt nog altijd:
– Nsa baako nkura adesoa – vertaald als – “alleen kan je een zware last niet dragen”.